Index |
g |
gʉt gʉp-si gʉp gʉl gʉl-si gek gent gɛt gɛnt gɵ glʉmt gleŋ gɵtt gɵpt gɵlt ghʉm ghʉr ghʉrt ghaŋ ghik ghʉk ghʉkt ghukt-si ghekt ghept ghɵŋ-si ghɵŋ ghɛn ghɛnt ghɛm-si ghɛm ghɛm ghɛr ghʉ ghrim ghrʉm ghrikt ghrʉkt ghrʉk-si ghren ghrokt ghrɛ ghrɛtt ghrɛmt ghrɵm ghlʉm ghlaŋ ghle ghɵm ghɵl
|
-
gʉt Infinitive: ग:न्न्य gʌ̂nnɛ transitive verb
reach. भ्याउनु.
- ʦɵʦʦɵ-ʔɛ pūnʣʌ gʌ̂nnɛ muʦɛ̄ːbʉ.
- च्योच्च्योअ्य पुन्ज ग:न्न्य मुच्याब्यु ।
- The child cannot reach the rack above the hearth.
- बच्चाले सरङ छुन सक्दैन ।
- kakthʌm sēinɛ mʌs-ri-ʔɛ mugʉ̂ːtwɛ.
- काक्थम् सेइन्य मस्रिअ्य मुग्यु:त्व्य ।
- It was too far away to see.
- टाढा हेर्न आँखाको तेजले भ्याएन ।
-
gʉp-si Infinitive: ग:म्सिन्य gʌ̂msinɛ reflexive verb
hide. लुक्नु.
- ʔī:ʦi pɛ̂ːp-go-bi gʉpsîiti
- इ:चि प्या:प्गोबि ग्युप्सि:इति
- We hid in the bamboo grove.
- हामी बाँसको झाङभित्र लुक्यौं ।
-
gʉp Infinitive: ग:म्न्य gʌ̂mnɛ transitive verb
hide. लुकाउनु.
- ʔʌ̄m-ɦɛm-ʔɛ brâː gʉ̂ːptɛnu.
- अम्ह्याम्अ्य ब्रा: ग्यु:प्त्यनु ।
- They hid information.
- उनीहरुले कुरा लुकाए ।
- ʔʌ̄m-ʔɛ khɛpʦi gʉ̂ːptɛ.
- अम्अ्य ख्याप्चि ग्यु:प्त्य ।
- He hid the money.
- उसले पैसा लुकायो
-
gʉl Infinitive: गल्न्य gʌ̄lnɛ transitive verb
cover, hide from sight. ढाक्नु, छोप्नु.
- ʔʌnɵ̂l kɵ̂m-ʔɛ dhâm gʉ̂ltɛnʌ sāŋgʌr mutoɔ̂nnu.
- अन्यो:ल् क्यो:म्अ्य धा:म् ग्यु:ल्त्यन साङ्गर् मुत्वा:न्नु ।
- The stars are not visible today as the clouds hide the sky.
- आज बादलले आकाश ढाकेर तारा देखिदैनन् ।
- ʔīːʦi-ʔɛ mɛ ʦɵʦʦɵ gɵ-ʔɛ gʉliti.
- इऽचिअ्य म्य च्योच्च्यो ग्योअ्य ग्युलिति ।
- We covered the child with a piece of cloth.
- हामीदुईले त्यो बच्चालाई लुगाले ढाक्यौँ ।
- ʣhūŋ noɔ̄m-bi ʦɵʦʦɵ gɵ-ʔɛ gʌ̄lnɛ mʌttʉ.
- झुङ् न्वाम्बि च्योच्च्यो ग्योअ्य गल्न्य मत्त्यु ।
- We have to cover children with clothes in cold weather.
- जाडो याममा बच्चालाई लुगा ओढाउनु पर्छ ।
-
gʉl-si Infinitive: गल्सिन्य gʌ̄lsinɛ reflexive verb
cover oneself. गुट्मुटिनु, ढाकिनु.
- ʣhūŋ lōːtɛlo sirʌk-gobi gʌ̄lsiŋʌtʌ.
- झुङ् लोऽत्यलो सिरक्गोबि गल्सिङत ।
- When it was cold, I covered myself in a quilt.
- जाडो लाग्दा सिरकभित्र गुट्मुटिएँ ।
- nōŋ jāːtɛlo sirʌk-goju gʌ̄ldensiŋʌtʌ.
- नोङ् यात्यलो सिरक्गोयु गल्देन्सिङत ।
- When it snowed, I kept myself covered in a quilt.
- हिउँ पर्दा सिरकभित्र गुट्मुटिएर बसेँ ।
-
gek Infinitive: गे:न्य gêːnɛ intransitive verb
hatch. उम्रिनु, कार्नु.
- phɵpo bup.la gektɛnu.
- फ्योपो बुप्ला गेक्त्यनु ।
- The chicks hatched.
- कुखुराले चल्ला कोरल्यो ।
- lūːʣʌpo ʔuboɔp gektɛnu.
- लुऽजपो उब्वाप् गेक्त्यनु ।
- The millet seeds germinated.
- कोदो उम्रियो ।
-
gent Infinitive: गेइन्य gēinɛ transitive verb
keep, save. पाल्नु, जोगाउनु.
- kʌ̄m phɛ̄r-bi pūŋmɛ gēinɛ mʌttʉ.
- कम् फ्यार्बि पुङ्म्य गेइन्य मत्त्यु ।
- We have to keep flowers near the house.
- घर नजिकमा फूल जोगाउनुपर्छ ।
- rām-ʔɛ dʉ̂ːt-po lagi bʌ̂i gêntɛ.
- राम्अ्य द्यु:त्पो लागि बै: गे:न्त्य ।
- Ram kept a cow for milk.
- रामले दूधको लागि गाई पाल्यो ।
-
gɛt Infinitive: ग्या:न्न्य gɛ̂nnɛ intransitive verb
have free time. भ्याउनु, फुर्सत हुनु.
- ʔīn ʦemsinɛ ʔigɛ̂i.
- इन् चेम्सिन्य इग्या:इ ।
- You have time to play.
- तिमी खेल्न भ्याउँछौ ।
Syn: jitt
-
gɛnt Infinitive: ग्याइन्य gɛ̄inɛ transitive verb
go frequently. धाउनु.
- ʦɵʦʦɵ-ɦɛm-ʔɛ kʌ̄mbi-kʌ ʔiskul gɛ̂nnu.
- च्योच्च्योह्याम्अ्य कम्बिक इस्कुल् ग्या:न्नु ।
- The children go to school from their homes.
- केटाकेटीहरुले घरबाट स्कुल धाउछन् ।
- kɛ̄m mʉk-bi ʔʌ̄m-ʔɛ dôːt gɛ̄ndʉ.
- क्याम् म्युक्बि अम्अ्य दो:त् ग्यान्द्यु ।
- He often goes to Khumbu for work.
- काम गर्नलाई उसले खुम्बु धाउँछ ।
-
gɵ Infinitive: ग्योन्य gɵnɛ intransitive verb
be (inanimate). हुनु.
- dēl phɛ̄r-bi ku gɵnɛ mʌttʉ.
- देल् फ्यार्बि कु ग्योन्य मत्त्यु ।
- There has to be a water source near villages.
- गाउँ नजिक पानीको स्रोत हुनु पर्छ ।
-
glʉmt Infinitive: ग्लम्न्य glʌ̄mnɛ transitive verb
brood. ओथारो बस्नु. protect. छहरी दिनु.
- phɵ-ʔɛ ʔuti glʌ̂mtɛ.
- फ्योअ्य उति ग्ल:म्त्य ।
- The hen sat on her eggs.
- कुखुराले ओथारो बस्यो ।
- pʌrewʌ-ʔɛ ʔuti glʌ̄mdetʉ.
- परेवअ्य उति ग्लम्देत्यु ।
- The pigeon is brooding.
- परेवा ओथारो बसेको छ ।
- dʉspɛ-ʔɛ ʔok glʌ̄mnɛ mʌttʉ.
- द्युस्प्यअ्य ओक् ग्लम्न्य मत्त्यु ।
- The elder must protect us.
- ठुला बडाले छहरी दिनु पर्छ ।
-
gleŋ Infinitive: ग्लेऽन्य glēːnɛ intransitive verb
splash (out of a container). छचल्किनु , पोखिनु.
- ʔʌ̄m-ʔɛ gagri-bîm ku loʈa-bi lêntɛlo glêŋtɛnʌ mɵptɛ.
- अम्अ्य गाग्रिबि:म् कु लोटाबि ले:न्त्यलो ग्ले:ङ्त्यन म्योप्त्य ।
- When he poured water from the jar to the pitcher, it splashed out and spilled over.
- उसले गाग्रीको पानी लोटामा सार्दा छचल्किएर पोखियो ।
- gagri-bîm ku lêntʌlo glêŋtɛnʌʔʌ mɵptɛ.
- गाग्रिबि:म् कु ले:न्तलो ग्ले:ङ्त्यनअ म्योप्त्य ।
- When I poured the water from the jar, it splashed out and spilled over.
- गाग्रीको पानी खन्याउँदा छाल्किएर पोख्यो
Syn: phlʉkt
-
gɵtt Infinitive: ग्वा:न्न्य goɔ̂nnɛ transitive verb
fill. पानी भर्नु.
- ʔuŋʌ gagri-bi ku goɔttʌ.
- उङ गाग्रिबि कु ग्वात्त ।
- I filled the pitcher with water.
- मैले गाग्रीमा पानी भरेँ ।
- ʔʌ̄m-ʔɛ ʔûŋ ʦîl ʔigɵstʌ.
- अम्अ्य उ:ङ् चि:ल् इग्योस्त ।
- He got angry with me.
- मदेखि ऊ रिसायो ।
- ʔik-tāːp-bi ʦîl goɔ̂i lʉsi munʉ.
- इक्ताप्बि चि:ल् ग्वा:इ ल्युसि मुन्यु ।
- We should not be angry with each other.
- हामी एकापसमा रिसारिस गर्नु हुँदैन ।
-
gɵpt Infinitive: ग्वा:म्न्य goɔ̂mnɛ transitive verb
jump over. नाघ्नु, तर्नु, नाघ्नु.
- ʔʌ̄m-ʔɛ kʌwʌ goɔptɛ.
- अम्अ्य कव ग्वाप्त्य ।
- He jumped across the river.
- उसले खोला नाघ्यो ।
- ʔuŋʌ kʌlʌm goɔptʌ.
- उङ कलम् ग्वाप्त ।
- I jumped over the pit.
- मैले खाल्डो नाघेँ ।
- ʔuŋʌ ribʌ goɔptʌ.
- उङ रिब ग्वाप्त ।
- I jumped over the rope.
- मैले डोरी नाघेँ ।
- wɛʦibim goɔ̂mnɛ munʉ.
- व्यचिबिम् ग्वा:म्न्य मुन्यु ।
- It is inauspicious to jump over a broom.
- कुचो नाघ्नु हुँदैन ।
-
gɵlt Infinitive: ग्वाल्न्य goɔ̄lnɛ deponent verb
become numb from cold. ठिहिर्याउनु.
- ʣhūŋ-ʔɛ ʔʌkhʌ̄r goɔ̂ltɛ.
- झुङ्अ्य अखर् ग्वा:ल्त्य ।
- My hand became numb from cold.
- जाडोले मेरो हात ठिहिर्यायो ।
- lonɛm-bi ʣhūŋ-ʔɛ ʔigoɔ̄lki.
- लोन्याम्बि झुङ्अ्य इग्वाल्कि ।
- In winter the cold numbs us.
- हिउँदमा जाडोले ठिहिर्याउँछ ।
-
ghʉm Infinitive: घम्न्य ghʌ̄mnɛ transitive verb
bend (something hard). निहुराउनु.
- ʔuŋʌ pɛ̂ːp ʔukhāŋ-bi ŋʌ ghûmtʌnʌ bʌ̂i ʔughas bîŋtʌnu.
- उङ प्या:प् उखाङ्बि ङ घु:म्तन बै: उघास् बि:ङ्तनु ।
- I bent the bamboo trunk to give fodder to the cows.
- मैले बाँस बोटमै निहुराएर गाईलाई घास खुवाएँ ।
- gɵ̄ːthɛ mʉkilo ʦʉp ghʌ̄mnɛ mʌttʉ.
- ग्योऽथ्य म्युकिलो च्युप् घम्न्य मत्त्यु ।
- When we make cowsheds, we have to bend the rafter.
- गोठ बनाउँदा डाँडा निहुराउनु पर्छ ।
- nōŋ-ʔɛ tēr ghʉ̂mtɛ.
- नोङ्अ्य तेर् घ्यु:म्त्य ।
- The snow bent the bamboo.
- हिउँले बाँस निहुरायो ।
-
ghʉr Infinitive: घर्न्य ghʌ̄rnɛ intransitive verb
run. दौडनु.
- ʔʌ̄m ʔiskul khɵstɛlo noɔ̄m tɛ̄inɛ khɛ̂ːptɛnʌ ghʉ̂rtɛ.
- अम् इस्कुल् ख्योस्त्यलो न्वाम् त्याइन्य ख्या:प्त्यन घ्यु:र्त्य ।
- When he was on the way to school, he was late so he ran.
- ऊ स्कुल जाँदा ढिलो हुन लागेकोले दौडदै गए ।
- ʔʌ̄m-ʔɛ ʔûŋ ghʌ̄r ʔimʉstʌ.
- अम्अ्य उ:ङ् घर् इम्युस्त ।
- He made me run.
- उसले मलाई दौडन लगायो ।
-
ghʉrt Infinitive: घर्न्य ghʌ̄rnɛ transitive verb
drive, make run. कुदाउनु.
- ʔuŋʌ gari ghʌ̄rdu.
- उङ गारि घर्दु ।
- I drive the bus.
- म गाडी गुडाउँछु ।
- sɵbem khlêːp-ʔɛ ghʌ̂rtɛ.
- स्योबेम् ख्ले:प्अ्य घ:र्त्य ।
- The dog ran away with the bread.
- कुकुरले रोटी कुदायो ।
- lʌ̄ŋ-ju gɵpɛ sɵ khlêːp-ʔɛ lɛttɛnʌ ghʌ̂rtɛ.
- लङ्यु ग्योप्य स्यो ख्ले:प्अ्य ल्यात्त्यन घ:र्त्य ।
- The dog took the meat from the basket and ran away with it.
- डोकोमा भएको मासु कुकुरले झिकेर कुदायो ।
-
ghaŋ Infinitive: घान्य ghāːnɛ intransitive verb
agree. मान्नु, स्वीकार्नु.
- ʔʌ̄m kɛ̄m mʉnɛ ghâŋtɛ.
- अम् क्याम् म्युन्य घा:ङ्त्य ।
- He agreed to do the work.
- उसले काम गर्नु मान्यो ।
- ʔûŋ khoɔ̂nnɛ mughʌŋʌwʌ.
- उ:ङ् ख्वा:न्न्य मुघङव ।
- I did not agree to go.
- म जान मानिनँ ।
- dʉs.pɛ-ʔɛ ʔɛ̂nnulo ghāːnɛ mʌttʉ.
- द्युस्प्यअ्य अ्या:न्नुलो घान्य मत्त्यु ।
- We have to agree when elders say something.
- ठूला मान्छेले अह्राउदा मान्नु पर्छ ।
-
ghik Infinitive: घु:न्य ghûːnɛ intransitive verb
become entangled. डोरिमा झुण्डिनु.
- ghrôːt ghiktɛ.
- घ्रो:त् घिक्त्य ।
- The goat got tangled in the rope and was left hanging.
- बाख्रा डोरीमा झुण्ड्यो ।
See: kik
-
ghʉk Infinitive: घु:न्य ghûːnɛ intransitive verb
bend (inanimate). निहुरनु.
- nōŋ jāːtɛlo tēr ghʉktɛ.
- नोङ् यात्यलो तेर् घ्युक्त्य ।
- The bamboo bent under the snow.
- हिउँ पर्दा बास नुहियो ।
See: ghʉkt
-
ghʉkt Infinitive: घु:न्य ghûːnɛ transitive verb
bend (less than one meter). निहुराउनु.
- nōŋ-ʔɛ tēr ghuktɛ.
- नोङ्अ्य तेर् घुक्त्य ।
- The snow bent the bamboo.
- हिउँले बाँस निहुरायो ।
-
ghukt-si Infinitive: घु:न्सिन्य ghûnsinɛ reflexive verb
bend. निहुरिनु.
- daksu soɔçkilo ghûnsinɛ mʌttʉ.
- दाक्सु स्वाह्इकिलो घु:न्सिन्य मत्त्यु ।
- We have to bow when we greet people.
- ढोग गर्दा निहुरिनु पर्छ ।
-
ghekt Infinitive: घे:न्य ghêːnɛ deponent verb
crack. चर्किनु, फुट्नु.
- ʔʌmɛ̂mpo ʔudhindiri ghektɛ.
- अम्या:म्पो उधिन्दिरि घेक्त्य ।
- My mother's heel became cracked.
- मेरो आमाको कुर्कुच्चा फुट्यो ।
- bʌjʌ ghekpɛ gɵ.
- बय घेक्प्य ग्यो ।
- The earth is cracked.
- जमीन चर्केको छ ।
-
ghept Infinitive: घे:म्न्य ghêmnɛ transitive verb
have an illegal relationship. काम वासनाले अवैधानिक सम्बन्ध हुनु.
-
ghɵŋ-si Infinitive: घोन्सिन्य ghōnsinɛ reflexive verb
- wɵ-ʔɛ ʣhʌçkilo mi-bi ghōnsinɛ mʌttʉ.
- व्योअ्य झह्इकिलो मिबि घोन्सिन्य मत्त्यु ।
- When we have been drenched by the rain, we need to warm ourselves by the fire.
- पानीले भिज्दा आगोमा सेकिनु पर्छ ।
- ɦulu-bi ghônsiŋʌ.
- हुलुबि घो:न्सिङ ।
- I warmed myself up by the hearth.
- अगेनुमा सेकिन्छु ।
-
ghɵŋ Infinitive: घोऽन्य ghōːnɛ transitive verb
heat, warm. सेकाउनु.
- ʔīːʦi-ʔɛ sɵbem ghɵŋiti.
- इऽचिअ्य स्योबेम् घ्योङिति ।
- We warmed the bread.
- हामीले रोटी सेकायौं ।
-
ghɛn Infinitive: घ्याइन्य ghɛ̄inɛ intransitive verb
tear (resulting in a hole). प्वाल पर्नु.
- mi-ʔɛ ɦʉstɛnʌ gɵ ghɛ̄ːstɛ.
- मिअ्य ह्युस्त्यन ग्यो घ्याऽस्त्य ।
- The cloth was burnt and a hole formed.
- आगोले डढेर लुगा प्वाल पर्यो ।
-
ghɛnt Infinitive: घ्याइन्य ghɛ̄inɛ transitive verb
make a hole. प्वाल पार्नु.
- ʔispɵ-ʔɛ sɵ̂rpo phɛʣi ghɛ̂ntɛ.
- इस्प्योअ्य स्यो:र्पो फ्यजि घ्या:न्त्य ।
- The mouse made a hole in the sack of rice.
- मुसाले चामलको बोरा प्वाल पार्यो ।
-
ghɛm-si Infinitive: घ्याम्सिन्य ghɛ̄msinɛ reflexive verb
to get along, be on good terms with each other. मिसिनु.
- ʔʌ̄msu tuju ghɛmsîiti.
- अम्सु तुयु घ्याम्सि:इति ।
- They started to get along.
- उनीहरु एकैठाँउ मिसिए ।
-
ghɛm Infinitive: घ्याम्न्य ghɛ̄mnɛ transitive verb
spread on a surface, put tighly together. मिलाउनु, टँसाउनु.
- ʔʌ̄m-ʔɛ sakpu ʦhēlmɛ ghɛ̂mtɛnʌ khoɔ̄r mʉtɛ.
- अम्अ्य साक्पु छेल्म्य घ्या:म्त्यन ख्वार् म्युत्य ।
- He made a fence by joining two mats together.
- उसले दुईवटा चित्र बँधेर खोर बाड्यो ।
- sʌ̄ŋ ghɛ̄mpɛ gɵ.
- सङ् घ्याम्प्य ग्यो ।
- The wood planks are joined together closely.
- काठ मिलेको छ ।
-
ghɛm Infinitive: घ्याम्न्य ghɛ̄mnɛ deponent verb
set (sun). अस्ताउनु (घाम).
- bhɵ̂ŋ ʣēːtɛlo noɔ̄m ghɛ̂mtɛ.
- भ्यो:ङ् जेऽत्यलो न्वाम् घ्या:म्त्य ।
- The sun set at five o'clock.
- पाँच बजे घाम अस्तायो ।
-
ghɛr Infinitive: घ्यार्न्य ghɛ̄rnɛ intransitive verb
have insomnia. नीद्रा नलाग्नु.
- ʔʌnɵ̂l senɛ ghɛrʌtʌ.
- अन्यो:ल् सेन्य घ्यरत ।
- I could not sleep last night.
- आज राती निद्रा परेन ।
-
ghʉ Infinitive: घ्युन्य ghʉnɛ transitive verb
bury a baby away from the house. संस्कार्नु (बालक वा बालिकाको मृत्यु हुँदा गरिने खालिङ संस्कार).
- ɦʌs mʌ̂nnulo ghʉnɛ mʌttʉ.
- हस् म:न्नुलो घ्युन्य मत्त्यु ।
- When someone dies, they must be buried.
- मान्छे मर्दा दाहसंस्कार गर्नु पर्छ ।
- ʦɵʦʦɵ mistɛnʌ ghʉktʌkʌ.
- च्योच्च्यो मिस्त्यन घ्युक्तक ।
- We buried the child after it died.
- बच्चा मरेपछि मृतसंस्कार गरियो ।
-
ghrim Infinitive: घ्रम्न्य ghrʌ̄mnɛ intransitive verb
get dark. रात पर्नु.
- dumʌ ghrîmtɛ.
- दुम घ्रि:म्त्य ।
- It became dark.
- रात पर्यो ।
-
ghrʉm Infinitive: घ्रम्न्य ghrʌ̄mnɛ intransitive verb
be tired. थाक्नु.
- kɛ̄m mʉnɛ-ʔɛ ghrʉmʌtʌ.
- क्याम् म्युन्यअ्य घ्र्युमत ।
- I am tired from work.
- काम गरेर थाकेँ ।
-
ghrikt Infinitive: घ्रु:न्य ghrûːnɛ transitive verb
take, hold on. समात्नु.
- ʔikhlêːp ghrʌkte !
- इख्ले:प् घ्रक्ते !
- Hold your dog!
- तिम्रो कुकुरलाई समात ।
- ʔʌnûː rikhʌ, ʔûŋ ghrikʌje.
- अनु: रिख, उ:ङ् घ्रिकये ।
- I am feeling dizzy, hold me.
- रिङ्गटा लाग्यो, मलाई समात न ।
Syn:
-
ghrʉkt Infinitive: घ्रु:न्य ghrûːnɛ transitive verb
prepare food for someone. खाना बनाउनु.
-
ghrʉk-si Infinitive: घ्रु:न्सिन्य ghrûnsinɛ reflexive verb
cook. खाना बनाउनु.
- dʌla kɛ̄m-bi khoɔ̂nnɛ gɵ, ʔɛ̂n ʔûŋ ghrûnsiŋʌ.
- दला क्याम्बि ख्वा:न्न्य ग्यो, अ्या:न् उ:ङ् घ्रु:न्सिङ ।
- It is time to go to work soon, so I will now cook the meal.
- छिटो काममा जानु छ, अब म खाना बनाउँछु ।
-
ghren Infinitive: घ्रेइन्य ghrēinɛ intransitive verb
be lazy, be reluctant to do something (because one feels a little tired). अल्छि मान्नु, झर्को मान्नु.
- wɵ-bi lɛm-thinɛ ghrēːstʌ
- व्योबि ल्याम्थिन्य घ्रेऽस्त
- I did not feel like walking in the rain.
- पानीमा हिड्न झर्को मानेँ ।
- melo lɵ̂npɛnɛ ghrēːstɛ.
- मेलो ल्यो:न्प्यन्य घ्रेऽस्त्य ।
- He did not feel like going to fetch it at that time.
- त्यस बेला लिन जान उसले अल्छि मान्यो ।
-
ghrokt Infinitive: घ्रो:न्य ghrôːnɛ transitive verb
throw. फाल्नु.
- ʈhik bʌjʌ-bi phôr ghrôːnɛ mʌttʉ.
- ठिक् बयबि फो:र् घ्रो:न्य मत्त्यु ।
- We have to throw the garbage in an appropriate place.
- ठीक ठाउँमा फोहोर फाल्नु पर्छ ।
- bʌʣar-bi ʔʌdʌrʌm ghrok-tûŋtʌ
- बजार्बि अदरम् घ्रोक्तु:ङ्त
- I left my friend in town.
- बजारमा साथिलाई छोडिराखेँ ।
-
ghrɛ Infinitive: घ्र्यन्य ghrɛnɛ intransitive verb
burn. बल्नु.
- ʔuketi-bɵjo ghɵ̂r ghrāːtɛ.
- उकेतिब्योयो घ्यो:र् घ्रात्य ।
- A torch lit up on the other side (of the hill).
- पारिपट्टि सिटा बल्यो ।
-
ghrɛtt Infinitive: घ्र्या:न्न्य ghrɛ̂nnɛ transitive verb
light something, switch on. बाल्नु.
- ʔuŋʌ bʌtti ghrɛtu.
- उङ बत्ति घ्र्यतु ।
- I switch on the light.
- म बत्ती बाल्छु ।
- dumʌ ghrîmtɛ bʌtti ghrɛ̂nnɛ mʌttʉ.
- दुम घ्रि:म्त्य बत्ति घ्र्या:न्न्य मत्त्यु ।
- It is dark, so we have to switch on the light.
- रात पर्यो, बत्ती बाल्नु पर्छ ।
- lɛ̄mdu-bi dumʌ ghrîmtɛnʌ ghɵ̂r ghrɛçsʌ kʌ̄m ɦɵ̂iti.
- ल्याम्दुबि दुम घ्रि:म्त्यन घ्यो:र् घ्र्याह्इस कम् ह्यो:इति ।
- It got dark on the way so we lit a torch and came home.
- बाटोमा रात परेर हामीहरु सिटा बालेर घर आयौं ।
- ʔʌnʌ̄m ʈʌrʦ.laiʈ mugōːwɛlo ʔusenɛ ghɵ̂r ghrɛçsʌ ɦʌs lɛmthūːthertɛnu.
- अनम् टर्च्लाइट् मुगोऽव्यलो उसेन्य घ्यो:र् घ्र्याह्इस हस् ल्याम्थुऽथेर्त्यनु ।
- Long ago, when there were no flashlights, people would light torches and walk around.
- उहिले टर्चलाइट नहुँदा राती राँको (सिटा) बालेर मानिसहरु बाटो हिड्थे ।
-
ghrɛmt Infinitive: घ्र्याम्न्य ghrɛ̄mnɛ transitive verb
be disgusted. घिनाउनु, घिन लाग्नु.
- ʔuŋʌ phôr ghrɛ̄mdu.
- उङ फो:र् घ्र्याम्दु ।
- I am disgusted by dirt.
- म फोहोर घिनाउँछु ।
- ʔuŋʌ ʔunɵkhlimɛ kʌ̄rdepɛ ʦɵʦʦɵ ghrɛ̄mdu.
- उङ उन्योख्लिम्य कर्देप्य च्योच्च्यो घ्र्याम्दु ।
- I am disgusted by snotty-nosed children.
- मलाई सिङ्गानसँगको बच्चा घिन लाग्छ ।
- ʔûŋ baʣighrɛ̄m-kʌ ʔʌ-ghrɛ̂m lōːtɛ.
- उ:ङ् बाजिघ्र्याम्क अघ्र्या:म् लोऽत्य ।
- I am disgusted by dirt.
- फोहोरदेखि मलाई घिन लाग्यो ।
-
ghrɵm Infinitive: घ्र्वाम्न्य ghroɔ̄mnɛ intransitive verb
happen at the same time, have clashing schedules. एउटँ समयमा कार्यक्रम जुध्नु.
- tunɵ̂l-ŋʌ sukpu riʦhepaʦhe ghrɵ̂mtɛnu.
- तुन्यो:ल्ङ सुक्पु रिछेपाछे घ्र्यो:म्त्यनु ।
- Three events happened at the same time.
- एउटै दिनमा तिनवटा कार्यक्रमहरु जुधे ।
- ʔʌ̄m-ɦɛmʔɛ rapʦha-kolo phʌ̂lle-bîm was ghroɔ̄m mumʉ̂ːtwɛnu.
- अम्ह्याम्अ्य राप्छाकोलो फ:ल्लेबि:म् वास् घ्र्वाम् मुम्यु:त्व्यनु ।
- They did not plan the Rapcha and the Phuleli Waas celebrations for the same time.
- उनीहरुले राप्छा र फुलेलीको वास जुधाएनन् ।
-
ghlʉm Infinitive: घ्लम्न्य ghlʌ̄mnɛ intransitive verb
be deep. गहिरो हुनु.
- tɛ khos kʌlʌm tiptibi mughlʉ̂mwɛ.
- त्य खोस् कलम् तिप्तिबि मुघ्ल्यु:म्व्य ।
- This yam pit is not deep enough.
- यो पिँडालु खाडल अलिक गहिरो भएन ।
-
ghlaŋ Infinitive: घ्लान्य ghlāːnɛ intransitive verb
win. जित्नु.
- ʦes ʦêmsinɛ-bi ʔûŋ ghlʌŋʌtʌ.
- चेस् चे:म्सिन्यबि उ:ङ् घ्लङत ।
- I won at chess.
- चेसखेलमा मैले जितेँ ।
- ʔûŋ-kʌ ʔʌ̄m ghlâŋtɛ.
- उ:ङ्क अम् घ्ला:ङ्त्य ।
- He beat me.
- म भन्दा ऊ जित्यो ।
-
ghle Infinitive: घ्लेन्य ghlenɛ transitive verb
worship. पूज्नु.
- khɛ̂lʦɵ-ʔɛ negi ghlenu.
- ख्या:ल्च्योअ्य नेगि घ्लेनु ।
- Khaling people worship Nagi as a house deity.
- खालिङ्ले कुलपित्रको रुपमा नागि पुज्छन् ।
-
ghɵm Infinitive: घ्वाम्न्य ghoɔ̄mnɛ transitive verb
redirect, force into a specific direction. छेक्नु.
- ʔʌ̄m-ʔɛ phɵ ghoɔ̄msʌ khoɔttɛ.
- अम्अ्य फ्यो घ्वाम्स ख्वात्त्य ।
- He blocked the chicken's path and led it away.
- उसले कुखुरालाई छेक्दै लग्यो ।
- ɦʌs mʌ̂nnulo sak ɦʌpta-bi lɵ ghoɔ̄mnɛ mʌttʉ.
- हस् म:न्नुलो साक् हप्ताबि ल्यो घ्वाम्न्य मत्त्यु ।
- The final death ritual has to be performed within two weeks of death.
- मान्छे मरेको दुई हप्तामा काज-किरिया गर्नु पर्छ ।
- ʔʌ̄m mistɛnʌ sak ɦʌptʌ-bi ʔulɵ ghɵ̂mtɛnu.
- अम् मिस्त्यन साक् हप्तबि उल्यो घ्यो:म्त्यनु ।
- Within two weeks of his death, they performed the final death ritual.
- ऊ बितेको दुईहप्तामा उसको अन्तिम संस्कार गरियो ।
-
ghɵl Infinitive: घ्वाल्न्य ghoɔ̄lnɛ intransitive verb
grow in width. बढ्नु.
- tʌktho-bi pôː ɦɛpiŋʌ ghɵ̂ltɛ.
- तक्थोबि पो: ह्यपिङ घ्यो:ल्त्य ।
- The pig grew a lot in one year.
- वर्ष दिनमा सुँगुर निकै बढ्यो ।
- ghoɔ̄lpɛ kʌwʌ goɔ̂mnɛ mudêi.
- घ्वाल्प्य कव ग्वा:म्न्य मुदे:इ ।
- It is not possible to cross big rivers.
- ठूलो खोला तर्न सकिँदैन ।
- ʔʌtêm ghoɔ̄l-ghoɔ̄lpɛ phɵrsi sîːtɛnu.
- अते:म् घ्वाल्घ्वाल्प्य फ्योर्सि सि:त्यनु ।
- This year we had very big pumpkins.
- यो साल ठूलो-ठूलो फर्सी फल्यो ।
|